1. Bestaan er in het rechtssysteem akten die vallen binnen de definitie van authentieke akte zoals gegeven in de Europese wetgevende instrumenten?
[„Authentieke akte”: een document inzake erfopvolging dat in een lidstaat formeel als authentieke akte is verleden of geregistreerd en waarvan de formele geldigheid:
(I) betrekking heeft op de ondertekening en de inhoud van de akte, en
(II) is vastgesteld door een overheidsinstantie of door een andere daartoe door de lidstaat van herkomst gemachtigde instantie.]
Ja.
Zo ja, welke zijn dit? Zijn dit enkel notariële akten of ook akten van andere autoriteiten?
Volgens artikel 1317 Burgerlijk Wetboek is een authentieke akte een akte die in de wettelijke vorm is verleden voor openbare ambtenaren die daartoe bevoegd zijn ter plaatse waar zij is opgemaakt. Artikel 1319 Burgerlijk Wetboek bepaalt vervolgens dat de authentieke akte tussen de contracterende partijen en hun erfgenamen of rechtverkrijgenden een volledig bewijs oplevert van de overeenkomst die erin is vervat.
Het gaat dan over akten verleden door de notaris, maar ook akten afgegeven door andere openbare ambtenaren zoals gerechtelijke instanties of ambtenaren van de burgerlijke stand.
2. Heeft de authentieke akte in uw rechtssysteem een versterkte bewijskracht? Welke bepalingen schrijven dit voor?
Ja, conform artikel 1319 van het Belgisch Burgerlijk Wetboek (hierna: BWB), dat bepaalt: "De authentieke akte levert tussen de contracterende partijen en hun erfgenamen of rechtverkrijgenden een volledig bewijs op van de overeenkomst die erin is vervat."
3. Hebben alle authentieke akten dezelfde versterkte bewijskracht?
Ja, alle akten die beantwoorden aan de definitie van authentieke akte conform artikel 1317 BWB, hebben de versterkte bewijskracht zoals geformuleerd in het artikel 1319 BWB.
“ Een authentieke akte is een akte die in de wettelijke vorm is verleden voor openbare ambtenaren die daartoe bevoegd zijn ter plaatse waar zij is opgemaakt.”
4. De versterkte bewijskracht heeft betrekking op:
- De datum waarop de authentieke akte werd opgesteld.
- De plaats waar de authentieke akte werd opgesteld.
- De ondertekening door de partijen van de authentieke akte.
- De inhoud van de verklaringen van de partijen.
- Elke vaststelling gedaan door de bevoegde autoriteit binnen de grenzen van zijn bevoegdheden.
- De maatregelen die de autoriteit in kwestie verklaart genomen te hebben.
- De verschijning, de identificatie en de toestemming van de partijen.
- Andere:____________________________________
Volgens het Belgisch recht levert de authentieke akte het bewijs op van zijn inhoud, betreffende elementen die door de bevoegde autoriteit werden vastgesteld en geverifieerd. Dit bewijs geldt ten aanzien van de partijen, derden en de gerechtelijke instanties. Men kan het bewijs van het tegendeel enkel leveren via een complexe procedure, gelijkaardig aan de procedure voor de betwisting van een rechterlijke beslissing wegens partijdigheid van de rechter, namelijk de valsheidsprocedure.
Zijn authentiek: de datum, de plaats waar de akte werd opgemaakt, het feit dat de partijen verschenen zijn, dat zij bepaalde verklaringen in de aanwezigheid van de bevoegde autoriteit hebben afgelegd, bepaalde betalingen hebben uitgevoerd, enz. De vermeldingen waarvan de openbare ambtenaar daarentegen de waarachtigheid niet persoonlijk heeft kunnen vaststellen en die enkel op verklaring van de partijen in de akte werden opgenomen, worden enkel door de authentieke akte bewezen tot bewijs van het tegendeel, conform de bewijsregels van het gemeen recht (art. 1319-1320 BWB en art. 895 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek).
5. De versterkte bewijskracht kan betwist worden:
Voor welk overheidsorgaan: De rechtbank
Volgens welke procedure (duid de toepasselijke normen aan): De versterkte bewijskracht kan enkel betwist worden volgens de valsheidsprocedure. Deze procedure wordt voor burgerlijke zaken geregeld door de artikelen 895 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek en voor strafzaken door de artikelen 448 en volgende van het Wetboek van Strafvordering.
In burgerlijke zaken kan de vordering tot betichting van valsheid een hoofd- of een tussenvordering zijn. In dat laatste geval is de rechter bij wie de zaak in hoofdvordering aanhangig werd gemaakt, eveneens bevoegd om uitspraak te doen over de valsheid. In beide gevallen gelast de rechter de partijen om voor hem te verschijnen en gelast hij de verweerder in de valsheidsprocedure het van valsheid betichte stuk over te leggen. Indien de verweerder verschijnt en verklaart dit stuk niet te willen gebruiken, neemt de rechter akte daarvan en laat hij een proces-verbaal opstellen. Indien de verweerder daarentegen verklaart dat hij het stuk in kwestie wenst te gebruiken, dan parafeert de rechter het stuk en gelast hij de neerlegging daarvan ter griffie. Na te zijn overgegaan of te hebben doen overgaan tot alle dienstige onderzoeksmaatregelen, beslist de rechter over de valsheid. Als hij het stuk vals verklaart, wordt het vonnis in de rand van het betrokken stuk vermeld en wordt daarvan proces-verbaal opgesteld. Het stuk wordt in beslag genomen en overgemaakt aan de procureur des Konings met een afschrift van het vonnis dat het stuk vals verklaart.
In strafzaken, indien in de loop van een procedure een overgelegde authentieke akte van valsheid wordt beticht door één van de partijen, dan zal deze partij de andere partij aanmanen te verklaren of zij al dan niet van plan is voornoemd stuk te gebruiken. Als de partij verklaart dat zij het niet wil gebruiken of geen verklaring aflegt binnen een termijn van acht dagen, wordt het betwiste stuk uit het proces verworpen. Indien zij daarentegen verklaart dat zij van plan is het stuk te gebruiken, dan neem de rechtbank waarbij de hoofdvordering aanhangig is gemaakt, kennis van de zaak bij tussenvordering.
Binnen welke termijnen: In burgerlijke zaken kan de rechter de zaak onmiddellijk behandelen, indien hij van oordeel is dat dit zonder meer kan worden berecht. Zo niet, besluit de rechter tot alle dienstige onderzoeksmaatregelen, die hij zelf verricht of onder zijn leiding doet verrichten overeenkomstig de bepalingen betreffende het schriftonderzoek (Art. 902 Gerechtelijk Wetboek).
In strafzaken, als de partij die een stuk van valsheid beticht staande houdt dat diegene die het heeft overgelegd de dader of medeplichtige van de valsheid is, of indien uit de procedure blijkt dat de dader of de medeplichtige van de valsheid in leven is en dat de vervolging van het misdrijf niet verjaard is, zal de strafvervolging geschieden overeenkomstig de voorgeschreven vormvereisten.
Als het een burgerlijk proces betreft, zal het vonnis opgeschort worden totdat er een uitspraak over de valsheid is gedaan.
Als het om misdaden, wanbedrijven of overtredingen gaat, zal het hof of de rechtbank waarbij de zaak aanhangig is gemaakt ertoe gehouden zijn, na het horen van de bevoegde ambtenaar van het openbaar ministerie, eerst te beslissen of er al dan niet reden tot opschorting van de hangende zaak is wegens valsheid.
1. Welke autoriteiten of afgevaardigden van de overheid kunnen conform uw rechtssysteem authentieke akten verlijden overeenkomstig het artikel 3, paragraaf I, letter « i » van de Verordening 650/2012?
2. Kunt u aangeven welke de meest voorkomende authentieke akten zijn in het geval van een nalatenschap wegens overlijden en welke autoriteiten deze verlijden?
- Het authentiek testament (Artikel 971 tot 973 BWB)
Bevoegdheid van de notaris - De akte van neerlegging van onderhandse testamenten
Bevoegdheid van de notaris - De akte van erfopvolging/de akte van bekendheid
Bevoegdheid van de notaris - De verwerping of de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving van een nalatenschap door middel van een verklaring voor de notaris
De notaris zal binnen de vijf dagen een afschrift van deze verklaring van verwerping of aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving overmaken aan de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van het arrondissement waar de nalatenschap is opengevallen, met het oog op de inschrijving in het register bestemd voor de registratie van deze verklaringen - De verdeling van de goederen van de nalatenschap
Bevoegdheid van de notaris - Indien er zich onder de erfgenamen minderjarigen of onbekwaam verklaarden bevinden, zijn bijzondere formaliteiten van toepassing; in die gevallen gebeurt de aanvaarding van de nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving en de verdeling van de nalatenschap
Bevoegdheid van de notaris in tegenwoordigheid van de Vrederechter - Documenten van de burgerlijke stand (overlijdensattesten, attesten die de verwantschap met de overledene aantonen, enz.)
Bevoegdheid van de dienst Burgerlijke Stand/Bevolking van de bevoegde gemeente
3. Bewijskracht van bepaalde specifieke akten, bijvoorbeeld de akte van bekendheid in Frankrijk en Italië.
In België is de akte van erfopvolging een akte die door de notaris wordt opgesteld en die de identiteit van de overledene en van de erfgenamen vermeldt.
Aan de hand van deze akte zal de notaris op voorhand fiscale opzoekingen uitvoeren om er zich van te vergewissen dat er geen belastingschulden in hoofde van de overledene of van de erfgenamen zijn. Indien de overledene of de erfgenamen belastingschulden hebben, zullen deze vereffend moeten worden vooraleer de banktegoeden vrijgegeven kunnen worden.
De akte van erfopvolging, waaraan de notaris gewoonlijk een uittreksel van de overlijdensakte hecht, heeft dus tot doel de financiële instellingen in te lichten over de erfopvolging van de overledene en bevat met dat doel hoofdzakelijk volgende informatie:
- de volledige identiteit van de overledene en, in voorkomend geval, zijn huwelijksvermogensstelsel
- de plaats en datum van het overlijden
- het al dan niet bestaan van een schenking tussen echtgenoten
- het al dan niet bestaan van een testament
- de erfopvolging
De akte van erfopvolging heeft geen bijzondere bewijskracht en is in ieder geval niet onderhevig aan de betichting van valsheid. Het betreft loutere informatie verzameld door de notaris op basis waarvan hij conclusies trekt waarvan het tegendeel bewezen kan worden volgens het gemeen recht. Dit wordt duidelijk weergegeven aan de hand van de benaming "akte van bekendheid".
1. Welke types van akten bestaan er inzake familierecht?
- Huwelijkscontract (huwelijksovereenkomsten en wijzigingen van het huwelijksvermogensstelsel bij overeenkomst)
Bevoegdheid van de notaris - Akte van aangifte van een huwelijk
Bevoegdheid van de ambtenaar van de burgerlijke stand van de bevoegde gemeente - Overeenkomst van echtscheiding met onderlinge toestemming
Bevoegdheid van de notaris indien de overeenkomst betrekking heeft op onroerende goederen en in het kader van de procedure van vereffening-verdeling van het huwelijksvermogensstelsel (zo niet, dan zijn de echtgenoten zelf bevoegd om de overeenkomsten en de minnelijke schikking op te maken, die vervolgens door de rechtbank die de echtscheiding zal uitspreken, gehomologeerd zullen moeten worden) - Akte van verklaring van wettelijke samenwoning
Bevoegdheid van de partners zelf, die de verklaring afleggen bij de gemeente - Overeenkomst die het samenleven van de wettelijke samenwoning organiseert
Bevoegdheid van de notaris bij authentieke akte - Samenlevingsovereenkomst in geval van feitelijke samenwoning
Bevoegdheid van de notaris indien in de vorm van een authentieke akte
Bevoegdheid van de partners indien in de vorm van een onderhandse akte